dzisiaj zachęcam Was do zapoznania się z historią hafciarstwa. Hafciarstwo, jako swoista technika tekstylna jest niewątpliwie rzemiosłem artystycznym. W czasach historycznych umiejętność haftowania poświadczona jest dla pierwszych wielkich cywilizacji, tzn.: egipskiej, hinduskiej, chińskiej, a także ludów Mezopotamii. Jednak w przypadku trzech pierwszych haftowane ozdoby przedstawiały przede wszystkim figury geometryczne, podczas gdy Asyryjczycy po raz pierwszy przedstawiali postacie zwierząt i ludzi. Najprawdopodobniej za ich pośrednictwem umiejętność haftowania dotarła do starożytnych Greków a następnie Rzymian. To właśnie z greckiej Attyki pochodzi najstarszy odnaleziony haft, datowany na V – IV w. p.n.e.
Grecka fascynacja sztuką hafciarstwa znalazła odzwierciedlenie w podaniach i legendach. Jeden z bardziej znanych mitów greckich opowiada o rywalizacji bogini Ateny z księżniczką Arachne. Przechwałki tej ostatniej rozgniewały boginię, która wezwała księżniczkę na pojedynek. Okazał się on nierozstrzygnięty. Wściekłość Ateny miała doprowadzić nieszczęsną śmiertelniczkę do samobójstwa. Żal jaki ogarnął Atenę po tym fakcie sprawił, że bogini przywróciła swą rywalkę do życia pod postacią pająka tkającego misterne nici.
Średniowiecze to prawdziwe „złote czasy” sztuki hafciarskiej. Niewykluczone, że była ceniona bardziej od malarstwa. Rozwijała się w różnych kręgach kulturowych, zarówno wśród chrześcijan jak i muzułmanów. Zwłaszcza w cywilizacji islamskiej bogate zdobienia wskazywały na wysoką pozycję społeczną oraz były swoistym wabikiem, wykorzystywanym do uwodzenia kobiet i mężczyzn. Hafciarze nierzadko wykorzystywali najbardziej wysublimowane materiały, takie jak: jedwab, srebrne a nawet złote nici. W krajach muzułmańskich przeważała jednak ornamentyka geometryczna, co związane było rzecz jasna z nakazami religijnymi zawartymi w Koranie, które zabraniały przedstawiania postaci ludzkich i zwierzęcych. Słusznie przeto haft może kojarzyć się z życiem wyższych sfer. Z całą pewnością towarzyszył także niższym warstwom społecznym. Wszelkiego rodzaju źródła historyczne: pisane, ikonograficzne, zgodnie poświadczają, że haftowaniem zajmowały się przede wszystkim kobiety. Hafciarstwem zajmowano się także w klasztorach. W żeńskim zakonie brygidek wymagała tego reguła zakonna.
W rozwiniętym średniowieczu europejskim najsłynniejsze dzieła sztuki hafciarskiej kojarzone były z Anglią i Sycylią. Z Anglii pochodzi niewątpliwie najsłynniejszy zabytek, zwany tkaniną z Bayeux. Na tym ręcznie haftowanym płótnie o długości 73 m i szerokości 0,5 m przedstawiono podbój Anglii przez Wilhelma Zdobywcę w 1066 r. Jest to kapitalne źródło historyczne do poznania dziejów średniowiecznej Europy, choć jak dotąd nie udało się historykom odpowiedzieć na pytanie: kto był inicjatorem i wykonawcą zabytku. Jesień średniowiecza przyniosła dalszy postęp i rozwój hafciarstwa, które rozwijało się szczególnie we Francji oraz Flandrii. Dzieła tego okresu charakteryzowały się dynamizmem, ekspresją a przede wszystkim naturalizmem. Hafciarstwo rozwijało się także w Polsce oraz innych krajach środkowej Europy. Docierało ono dzięki kontaktom z Bliskim, Środkowym oraz Dalekim Wschodem.
Historycy są zgodni, że wynalazek druku z XV wieku znacząco przyczynił się do rozwoju hafciarstwa. Masowo jak na ówczesne standardy drukowano wówczas rozmaite bestiariusze i atlasy roślin, a ilustracje w nich zawarte stały się inspiracją dla motywów hafciarskich. W kolejnych wiekach haft służył nie tylko w rękodzielnictwie szat ceremonialnych lub liturgicznych, sztandarów i chorągwi, ale coraz częściej stał się elementem ozdobnym stroju codziennego.
Rewolucja przemysłowa, która już w końcu XVIII w. ogarnęła Anglię, a następnie przez cały XIX wiek przetaczała się po całej Europie, przyniosła też mechanizację haftu. W 1828 r. wprowadzono na rynek pierwsze mechaniczne hafciarki a w kolejnych dziesięcioleciach upowszechniano kolejne wynalazki, które umożliwiły masową produkcje przedmiotów haftowanych. Od drugiej połowie XX wieku, w procesie produkcyjnym masowo wykorzystuje się techniki informatyczne.
Produkcja maszynowa nie wyparła całkowicie rękodzielnictwa. Produkcji maszynowej towarzyszyło z jednej strony odrodzenie tradycyjnych technik hafciarskich z drugiej naukowa refleksja systematyzująca wiedzę na temat hafciarstwa. Również w XIX wieku hafciarstwo stało się znaczącym elementem kształcenia dziewcząt i jednym z najczęstszych zajęć kobiecych.
Dla wszystkich tych, którzy są chętni spróbować swoich sił w hafciarstwie służymy materiałami tj.:
– Nici do haftowania (mulina lub kordonek)
– Tkanina
– Igły
– Nożyczki i nożyce do tkanin
– Tamborek/krosno.
Zachęcamy i czekamy na zgłoszenia 🙂
Miłego dnia!